6 Mart 2023

Yapay Zeka Hayatımıza Giriyor

Bir ay önce sorsalar, "zekanın yapayı olmaz" diyebilirdim. Lakin, üç ay önce yeni bir yazılım çıktı, hakikaten çok farklı... Kendi penceremde olaylar şöyle gelişti:

30 Kasım 2022: OpenAI 
ChatGPT adlı ürünü duyurdu (ben duymadım)

2 Aralık: Prof Ensar Gül
Yazılım öğretirken kullanılabilir dedi (pek ilgimi çekmedi)

11 Aralık: Barış Özcan
İstenen bir yazarın stilinde hikaye yazdığını anlattı (yok artık!)

21 Şubat: Serdar Güleç
İlahiyat araştırmalarında kullandığını söyledi.
"ChatGPT konusunda tanıtıcı bir panel yapalım mı?"

23 Şubat: Yapay Zeka ve İnsan mail grubu
Siz de bu linkten üye olabilirsiniz

11 Mart: ChatGPT paneli

SEKAM Panel duyurusu
Yapay zekanın hayatımıza girişi

Panelin sunum linki ve YouTube linki

Daha önce ileri sürdüğüm "bu zeka değil, yeni bir şey yapamaz" sözü doğru olsa bile, yapılmış işlere erişmekte hiçbir insanın ulaşamayacağı bir etkinlik sağlıyor. Tamam zeka değil ama bir iş makinesi kadar faydalı ve vaz geçilmez olacak. Artık kazma ile kuyu kazılmadığı gibi bir çok iş artık makinelere devredilecek. Bugün kazma ile kuyu kazılmıyor, nasıl yapılacağını bilen de kalmadı. Lakin kuyuların nerede kazılacağına iş makineleri değil yine akıl sahipleri karar veriyor.


Akıl ve zeka

Akıl ve zeka arasındaki farkı Prof Ercan Öztemel'den dinleyelim:

Zekayı olaylar arasında ilişki kurabilme yeteneği olarak tanımlarsak, belirli bilgiler ışığında mevcut (bilinen) ilişki düzeyi baz alınarak yeni kararlar ve bilgiler üretmek mümkün olabilir. Karnı acıkan bir canlının yemek ihtiyacı duyması gibi. Bu olaylar ve nesneler arası ilişkileri belirleyip bilgisayarda aynı ilişkilere dayalı karar vermesini sağlayabiliriz. Yapay zeka budur.

Akıldan çok akletmekten bahsetmek daha doğru olur. Akletme, insanın bilinç düzeyinde iyi ile kötüyü ayırt edebilmesi şeklinde tezahür ediyor. Makineye bilinç veremiyorsak akletmesini beklemek doğru olmaz.

Basit bir örnek kitabımda yazmıştım: Karnınız aç ve cebinizde para yok. Lokantanın önünden geçiyorsunuz. Tavuklar kızarıyor. Orada kimse yok. Alıp yemeniz mümkün. Zeka "karnın aç, yiyebilirsin" der. Çünkü ilişki budur. Akletme  melekesi ise "paran yok, alırsan haram/yanlış olur" der. 

Zeka aklın kontrolünde yürürse insan doğru işlerde zekasını kullanıp faydalı işler yapabilir. Ama aklını zekasının kontrolüne verir ise ne olacağını kimse bilemez. 


"Yapay Zeka ve İnsan" mail grubu

30 yıl önce web icat edildiğinde telefonlar ancak masa üstünde, bilgiye erişim ansiklopedilerde, fotoğraflar albümlerde, haritalar kağıt üstünde idi. Şimdi herkesin telefonu, her işletmenin web sayfası var. Aklımıza gelen soruları kitaplarda değil web içinde arıyoruz. Her cihazda binlerce erişimi zor fotoğraf var. Evimize gitmek için navigasyon kullanıyoruz, çünkü dünyanın her yerinde gözleri var, hangi yol daha uygun, hepsini biliyor.

Bütün beklentileri aşan bu değişim aniden olmadı. Çok kişinin gayreti ile tedrici bir devrim yaşadık: Bilgisayarlar küçüldü, iletişim hızlandı, arama motorları çıktı, yer tesbiti ve zaman ölçümü kolaylaştı, bilgiler buluta taşındı... Acaba sırada hangi teknoloji var?

Sonraki sıçrama Yapay Zeka olabilir mi? YZ hayatımıza nasıl girecek ve nasıl yön verecek? İnsan ilişkilerini ve manevi hayatımızı nasıl etkileyecek? Cevapları kimse bilmese de tahmin edebiliriz. Bu amaçla kurduğum mail grubuna üye olmanızı tavsiye ederim:
groups.google.com/g/yz-ve-insan/about
Bu adresten gruba katılırsanız haftada birkaç mail alırsınız ve kendi sorularınızı sorabilirsiniz. Gruptaki uzmanlar memnuniyetle cevap verecektir.


Referanslar

OpenAI

Wikipedia

MIT Tech Review